Chương cuối của BTCFi: Từ việc BitLayer bán phá giá lớn nhìn nhận sự suy tàn của hệ sinh thái

Chủ đề: Ô

Vào ngày 27 tháng 8, dự án sinh thái BTC BitLayer đã ra mắt trên Binance Alpha, dự án ngôi sao BTCFi từng được kỳ vọng rất nhiều này đã viết nên một dấu chấm cho toàn bộ lĩnh vực bằng một cú sụt giảm mạnh.

Theo dữ liệu từ CMC, giá mở cửa của BTR là 0.1511, chỉ trong vài giờ đã giảm mạnh xuống 0.077, với mức giảm trong ngày lên tới 48.6%. Tính đến hôm nay, ngày 28 tháng 8, đồng token vẫn giảm 44.3% so với mức cao nhất lịch sử, khối lượng giao dịch trong 24 giờ là 60.3 triệu đô la, tỷ lệ khối lượng giao dịch so với giá trị thị trường đạt 274%, tỷ lệ quay vòng đầu cơ cực đoan này đã phơi bày thực tế đáng ngại là dự án thiếu vắng những nhà đầu tư lâu dài.

Điều đáng suy ngẫm hơn nữa là, mặc dù TVL trên chuỗi vẫn duy trì ở mức tương đối cao là 429 triệu USD, nhưng sự sụt giảm mạnh của giá token đã phản ánh rõ ràng sự nghi ngờ của thị trường về khả năng thu hút giá trị của hệ sinh thái BTCFi.

Sự sụt giảm mạnh khi BitLayer mở phiên không chỉ thể hiện một lần hiện tượng “niêm yết đồng coin ngay lập tức đạt đỉnh”, mà còn là hình ảnh thu nhỏ của toàn bộ câu chuyện BTCFi từ sự cuồng nhiệt đi đến suy tàn.

Sự suy sụp tập thể của các dự án chính thống

Hệ sinh thái BTC từng sinh ra không ít dự án nổi bật nhưng đều khó che giấu những khuyết điểm về bản chất cũng như mâu thuẫn trong câu chuyện.

Merlin Chain: 3.8 tỷ TVL chỉ còn 50 triệu

Là một dự án hàng đầu từng có BTCFi, sự thay đổi dữ liệu của Merlin Chain có thể nói là gây kinh ngạc.

Dự án đã thu hút lên tới 3,8 tỷ USD BTC được thế chấp trong vòng 50 ngày kể từ khi ra mắt, với TVL đạt đỉnh 5,3 triệu USD, từng trở thành dự án nổi bật nhất về TVL và số lượng người dùng trên BTC Layer2.

Tuy nhiên, thực tế lại tàn khốc vô cùng: theo dữ liệu của DeFillama, TVL hiện tại của Merlin Chain chỉ còn 50 triệu USD, giảm hơn 90% so với mức đỉnh. Giá token Merl dao động khoảng 0.115 USD, mặc dù đã tăng 45.1% trong năm, nhưng vẫn giảm 90% so với mức cao nhất lịch sử. Điều khiến người ta đau lòng hơn là lượng tiền vào trên chuỗi trong 24 giờ chỉ là 1946 USD.

Từ một dự án hàng đầu không thể tranh cãi trong lĩnh vực cho đến việc bị mọi người chỉ trích như một con chuột qua đường, Merlin Chain chỉ mất nửa năm để đạt được điều này. Đến nay, vẫn có người thỉnh thoảng nhắc đến Merlin, chỉ có điều hầu hết đều là sự châm biếm và chê bai.

Biểu tượng và BTC NFT: Từ cuồng nhiệt đến tự trào

Những ký tự Ordinals và token BRC-20 từng làm bùng nổ hệ sinh thái BTC giờ đây cũng không còn rực rỡ.

Nhớ lại mùa đông nóng bỏng của những ký ức về những dòng chữ khắc, khi đó mỗi chuỗi công khai đều tung ra sản phẩm khắc của riêng mình, khiến thị trường rơi vào cơn sốt khắc chữ toàn dân, trong khi BTC như nguồn gốc của mọi thứ trong thế giới tiền mã hóa còn sinh ra các dự án nổi bật như Sats, Ordi. Khẩu hiệu “Hôm nay mua Ordi, ngày mai lái Audi” dường như vẫn còn văng vẳng bên tai cho đến ngày nay.

Hiện nay, câu nói “Ordinals are dead” đã từ châm biếm trở thành một câu đùa tự châm biếm trong giới, ngay cả tài khoản chính thức của dự án khắc cũng bắt đầu sử dụng câu này để tự chế giễu.

Số người dùng hoạt động trong 24 giờ trên thị trường BTC NFT chỉ chưa đến 2000 người, chiếm 1.7% tổng mức độ hoạt động trên toàn chuỗi, thấp hơn nhiều so với hệ sinh thái ETH hoặc Solana.

Việc sử dụng thực tế của ký tự và NFT vẫn là một chủ đề gây tranh cãi trên thị trường, nhưng những người dùng từng hoạt động tích cực đã rời bỏ một cách thực sự, sự mất niềm tin của người dùng cũng báo hiệu rằng câu chuyện này đang dần bị lãng quên trong tâm trí mọi người khi thị trường tiền điện tử phát triển nhanh chóng.

Ngoài Merlin Chain, BTC khắc và NFT, các dự án BTCFi khác cũng dần bộc lộ những điểm yếu hoặc khuyết điểm trong mô hình của mình.

TVL của Babylon hiện tại đạt mức cao nhất lịch sử là 6.3 tỷ USD, nhưng giá coin đã giảm 77% so với đỉnh điểm, cho thấy điểm yếu của mô hình staking đơn lẻ thiếu ứng dụng đổi mới; Dự án Core, cũng là một dự án nổi bật trong hệ sinh thái BTC, hiện tại TVL chỉ đạt 386 triệu USD, giảm hơn 70% so với đầu năm.

Và đằng sau dữ liệu, sự thật thì càng nghiêm trọng hơn: ngoài Babylon, phần lớn các dự án BTCFi có doanh thu hàng ngày thậm chí không đủ 50.000 USD, thấp xa so với mức thu nhập hàng triệu USD của các dự án DeFi truyền thống, tính bền vững của mô hình kinh doanh này đang bị thị trường không thương tiếc bày ra trước ánh sáng.

Mệt mỏi trong kể chuyện và mâu thuẫn nội tại

Nỗi khổ chính của BTCFi bắt nguồn từ những hạn chế kỹ thuật của chính BTC.

Là “vàng kỹ thuật số”, BTC không có khả năng lập trình hợp đồng thông minh trong thiết kế, điều này khiến tất cả các ứng dụng BTCFi phải phụ thuộc vào các giải pháp thỏa hiệp như sidechain, L2 hoặc cầu nối chéo.

Theo dữ liệu từ DeFillama, trong các dự án BTCFi hiện tại, tài sản được cầu nối chiếm 80%-100% TVL: tỷ lệ TVL cầu nối của Merlin Chain lên tới 80%, Core đạt 94%, Bitlayer thì gần như phụ thuộc 100% vào BTC để chuyển giao.

Sự phụ thuộc cực độ vào hạ tầng chuỗi chéo này không chỉ làm tăng rủi ro an ninh mà còn trái ngược với tinh thần cốt lõi của BTC về phi tập trung và quyền tự chủ.

Trên mạng xã hội, cuộc thảo luận về BTCFi đã chuyển từ giai đoạn khám phá đầy phấn khởi ban đầu sang giai đoạn nghi ngờ “chứng minh giá trị của bạn”. Ngày càng nhiều KOL cũng liệt kê hệ sinh thái BTC là một con đường định sẵn để thất bại.

Và thái độ của các nhà đầu tư nhỏ lẻ trên thị trường thì không cần phải bàn cãi, sự kỳ vọng vào hệ sinh thái BTC đang bị những câu chuyện mới trên ETH và SOL làm nhạt dần qua từng lần. Và việc gần đây có nhiều cá voi bán BTC để chuyển sang ETH chắc chắn là đang dội thêm một gáo nước lạnh vào đống tro tàn này.

Hình ảnh nguồn @Ai dì

Mặt khác, tình trạng thảm hại của hệ sinh thái BTC cũng tiết lộ mâu thuẫn nội tại trong mô hình kinh tế của phần lớn các dự án BTCFi.

Để thu hút tính thanh khoản, các dự án phải cung cấp các ưu đãi lợi suất cao, nhưng lợi suất cao thường phụ thuộc vào việc phát hành thêm token, điều này sẽ làm loãng giá trị dài hạn.

Tỷ lệ giao dịch cực cao của BitLayer và sự mất mát người dùng của chuỗi Merlin đã chứng minh tính không bền vững của mô hình khai thác rồi bán.

BTC, trở về tinh thần tượng trưng

Nhìn lại sự thăng trầm của BTCFi, có lẽ chúng ta cần xem xét lại vị trí của BTC trong hệ sinh thái tiền mã hóa.

Khác với ETH được thiết kế ngay từ đầu như một “máy tính thế giới”, BTC giống như một biểu tượng crypto, và vai trò của biểu tượng là để tập trung sự đồng thuận và niềm tin, chứ không phải mở rộng chức năng.

ETH có thể hỗ trợ hệ sinh thái DeFi là nhờ vào việc tối ưu hóa khả năng lập trình ngay từ cấp kiến trúc. Giá trị của BTC không bao giờ nằm ở “có thể làm gì”, mà nằm ở “đại diện cho điều gì”. Có thể khi chúng ta cố gắng để BTC hỗ trợ các ứng dụng tài chính phức tạp, chúng ta đã đi ngược lại với bản chất của nó.

So với BitLayer và Merlin, Babylon là một thành công tương đối, và chính sự thành công của nó chứng minh rằng nó là một giao thức staking BTC thuần túy, không cố gắng thay đổi BTC mà tận dụng tính bảo mật của BTC để cung cấp dịch vụ cho các chuỗi khác. Cách tiếp cận “mỗi ngành có chuyên môn riêng” này có lẽ mới là cách đúng để BTC tham gia vào DeFi.

Sự suy tàn của BTCFi không phải là thất bại của BTC, từ việc BTC liên tục đạt đỉnh cao mới trong năm nay có thể thấy được lý do rõ ràng này. BTCFi giống như một sự điều chỉnh hợp lý của thị trường đối với sự tài chính hóa quá mức.

BTC vẫn là công cụ lưu trữ giá trị quan trọng nhất trong thế giới tiền điện tử, nhưng nó sẽ không bao giờ, và cũng không nên trở thành ETH tiếp theo.

Nhận thức điều này có thể là dấu hiệu cho sự trưởng thành của toàn ngành.