Bão táp quản lý Stablecoin! Ngân hàng trung ương Đài Loan định hình "như tiền tệ", dự thảo luật VASP được gửi thẩm định

Ủy ban Tài chính của Lập pháp đã công bố báo cáo chuyên đề vào ngày 30 tháng 10, xác nhận rằng dự thảo “Luật Dịch vụ Tài sản Ảo (VASP)” mà Ủy ban Quản lý Tài chính đề xuất đã được gửi đến Chính phủ để xem xét. Dự luật này sẽ nâng cấp mức độ giám sát đối với tài sản ảo tại Đài Loan, từ hệ thống đăng ký chỉ tập trung vào việc phòng chống rửa tiền, chính thức tiến đến yêu cầu phải có giấy phép, áp dụng quy định giám sát cao tương tự như các tổ chức tài chính. Phó thống đốc Ngân hàng trung ương Chu Mỹ Lệ lần đầu tiên cho biết, stablecoin đã trở thành tiền tệ.

VASP chuyên pháp từ đăng ký chế lên cấp phép chế

（Nguồn: Youtube）

Theo dự thảo, các nhà điều hành VASP trong tương lai phải xin cấp giấy phép và đáp ứng nhiều tiêu chuẩn như vốn điều lệ, tiền ký quỹ kinh doanh, kiểm soát nội bộ và an ninh thông tin. Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch thông báo sẽ phối hợp với tám văn bản pháp lý con để thực hiện tính ổn định tài chính, giao dịch công bằng và bảo vệ nhà đầu tư. Chủ tịch Bành Kim Long đã giải thích trong cuộc họp ủy ban: “Tinh thần của quy định là đưa tài sản ảo vào tiêu chuẩn tài chính chính thống, thiết lập một niềm tin có thể được xác minh.”

Sự chuyển đổi từ chế độ đăng ký sang chế độ cấp phép đánh dấu một sự nâng cấp cơ bản trong việc quản lý tài sản ảo tại Đài Loan. Chế độ đăng ký là một phương thức quản lý tương đối lỏng lẻo, các doanh nghiệp chỉ cần đăng ký với cơ quan quản lý và cam kết tuân thủ quy định về chống rửa tiền, thì có thể bắt đầu hoạt động. Trong mô hình này, rào cản gia nhập thấp hơn, nhưng mức độ quản lý cũng tương đối hạn chế. Chế độ cấp phép hoàn toàn khác, các doanh nghiệp phải có được giấy phép đặc biệt trước khi hoạt động, tương tự như mô hình quản lý của các tổ chức tài chính truyền thống như ngân hàng, công ty chứng khoán.

Các yêu cầu cốt lõi của chế độ cấp phép bao gồm ngưỡng vốn tối thiểu, ký quỹ hoạt động, cơ chế kiểm toán nội bộ và tiêu chuẩn an toàn thông tin. Ngưỡng vốn tối thiểu đảm bảo rằng các nhà điều hành có đủ sức mạnh tài chính để chịu rủi ro, trong khi ký quỹ hoạt động cung cấp sự bảo vệ cuối cùng cho các nhà đầu tư. Cơ chế kiểm toán nội bộ yêu cầu các nhà điều hành thiết lập quy trình quản lý rủi ro và tuân thủ hoàn chỉnh, trong khi tiêu chuẩn an toàn thông tin nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công của hacker và rò rỉ dữ liệu. Những yêu cầu này sẽ làm tăng đáng kể chi phí hoạt động và gánh nặng tuân thủ của các nhà điều hành VASP.

Các quy định phụ được Ủy ban Quản lý Tiền tệ công bố sẽ làm rõ hơn các yêu cầu về quản lý. Những quy định phụ này có thể bao gồm nhiều khía cạnh như quản lý tài sản của khách hàng, cơ chế giao dịch, phòng ngừa thao túng thị trường, cấm giao dịch nội bộ, yêu cầu báo cáo tài chính, hệ thống kiểm toán, cơ chế hòa giải tranh chấp và giáo dục nhà đầu tư. Mỗi quy định phụ được ban hành sẽ thiết lập tiêu chuẩn tuân thủ mới cho các nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo (VASP).

Sự nâng cấp quy định này sẽ dẫn đến việc tái cấu trúc thị trường. Các nhà đầu tư nhỏ có thể rời khỏi thị trường vì không đủ khả năng chi trả chi phí tuân thủ cao, trong khi các nhà đầu tư lớn có đủ vốn và đội ngũ chuyên môn sẽ giành được lợi thế cạnh tranh. Về lâu dài, sự hợp nhất này có lợi cho sự phát triển lành mạnh của thị trường, vì nó loại bỏ các nhà đầu tư thiếu năng lực và uy tín, giúp nhà đầu tư có thể lựa chọn các nền tảng đáng tin cậy hơn.

Ngân hàng trung ương định hướng Stablecoin là tiền tệ cấm trả lãi

Stablecoin được coi là sản phẩm có khả năng tác động lớn nhất đến hệ thống thanh toán, do đó dự thảo thiết lập một chương riêng, do Ngân hàng trung ương và Ủy ban quản lý tài chính cùng xem xét. Dự thảo định nghĩa stablecoin là “tài sản ảo có giá trị gắn liền với một hoặc nhiều loại tiền tệ hợp pháp, duy trì sự ổn định về giá.” Định nghĩa này bao gồm các stablecoin chủ yếu như USDT, USDC, cũng như bất kỳ tài sản số nào có thể xuất hiện trong tương lai có liên kết với tiền tệ pháp định.

Phó thống đốc Ngân hàng trung ương Chu Mỹ Lệ lần đầu tiên đại diện cho Ngân hàng trung ương tuyên bố rằng stablecoin đã trở thành một loại tiền tệ. Tuyên bố này rất quan trọng, vì nó có nghĩa là Ngân hàng trung ương xem stablecoin như một phần trong phạm vi quản lý chính sách tiền tệ của mình, chứ không chỉ là một sản phẩm tài chính đơn thuần. Việc phát hành stablecoin trong nước phải đặt cọc đủ số tiền dự trữ tại Ngân hàng trung ương, và nếu muốn cung cấp giao dịch ra nước ngoài trong tương lai cũng cần có sự cho phép trước. Yêu cầu này tương tự như hệ thống dự trữ tiền gửi của các ngân hàng truyền thống, đảm bảo rằng bên phát hành stablecoin có đủ dự trữ tiền pháp định để hỗ trợ lượng phát hành của mình.

Bốn yêu cầu cốt lõi trong quản lý stablecoin tại Đài Loan

Dự trữ bắt buộc đầy đủ: Phát hành trong nước phải được 100% gửi tại Ngân hàng trung ương

Chế độ xin phép trước: Cung cấp dịch vụ giao dịch phải được Ngân hàng trung ương và Ủy ban quản lý tài chính đồng thời phê duyệt

Cấm thanh toán lãi: Rõ ràng cấm việc thanh toán lãi hoặc lợi nhuận cho người nắm giữ.

Nhà cung cấp nước ngoài cũng áp dụng: Stablecoin nước ngoài muốn niêm yết tại Đài Loan phải được sự chấp thuận của cơ quan quản lý.

Châu Mỹ Lệ giải thích: “Stablecoin có thể trở thành một trong những công cụ cho thanh toán xuyên biên giới và chuyển đổi ngoại tệ, đồng thời có chức năng thanh toán. Nếu xảy ra tình trạng rút tiền ồ ạt, có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của thanh toán và tài chính hiện tại, nên cần phải được quản lý.” Lập luận này tiết lộ mối quan tâm cốt lõi của Ngân hàng trung ương: việc sử dụng rộng rãi stablecoin có thể đe dọa vị thế của tiền tệ hợp pháp và hiệu quả của chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương.

Để tránh việc thay thế tiền tệ, dự thảo đã rõ ràng cấm việc thanh toán lãi suất hoặc lợi nhuận cho người nắm giữ, cách làm tương tự như quy định của EU MiCA và cũng phản ánh yêu cầu gần đây của Singapore đối với Stablecoin. Các cơ quan chức năng nhấn mạnh “trước tiên là bảo toàn vốn, sau đó mới bàn đến đổi mới”. Quy định cấm trả lãi này sẽ có tác động lớn đến thị trường Stablecoin. Hiện tại, nhiều giao thức DeFi cung cấp lãi suất gửi Stablecoin, với tỷ suất lợi nhuận hàng năm có thể lên đến 5% đến 20%. Nếu Đài Loan cấm thanh toán lãi suất, có thể sẽ giảm sức hấp dẫn của Stablecoin tại Đài Loan.

Ngân hàng trung ương cũng đã trả lời ý kiến của các đại biểu Quốc dân đảng Lai Sĩ Bảo, Cát Như Quân, đại biểu Đảng Dân tiến Lai Huệ Viên, và Trần Gia Bình, nhấn mạnh rằng các stablecoin nước ngoài muốn được niêm yết tại Đài Loan cũng phải có sự đồng ý của cơ quan quản lý. Điều này có nghĩa là các nhà phát hành stablecoin nước ngoài như Tether (USDT), Circle (USDC) nếu muốn cung cấp dịch vụ hợp pháp tại Đài Loan, phải chấp nhận sự giám sát của Đài Loan. Xét về thị phần của tiền tệ quốc tế, Đài tệ còn một khoảng cách dài so với đô la Mỹ, yên Nhật, và euro, vì vậy về phần stablecoin Đài tệ, chúng ta hiện đang trong giai đoạn xây dựng hệ thống, hiện tại không có lập trường cụ thể nào được thiết lập cho quy mô thị trường.

Đối với các nhà phát hành nước ngoài, Ngân hàng trung ương cho biết: “Không thể chỉ quy định trong nước mà không quy định ở nước ngoài, tất nhiên điều này sẽ không phải là một trở ngại, chúng tôi chỉ muốn nhấn mạnh rằng đây là một lập trường công bằng và nhất quán.” Sự tuyên bố này cho thấy Đài Loan đang cố gắng thiết lập một khung quản lý nhất quán cả trong và ngoài nước, nhằm tránh việc khai thác sự chênh lệch trong quản lý.

Thách thức quản lý và khó khăn thực thi của nền tảng xuyên biên giới

Đại biểu Huang Shanshan đã đặt câu hỏi rằng khoảng 80% khối lượng giao dịch của người dân Đài Loan tập trung vào các nền tảng quốc tế, nhưng không có nhà cung cấp quốc tế nào nộp đơn xin VASP, liệu có loại trừ các nhà cung cấp quốc tế đến Đài Loan không? Ông Peng Jinlong của Ủy ban Quản lý Tài chính cho biết, các doanh nghiệp quốc tế sẵn sàng tuân thủ quy định có thể nộp đơn xin giấy phép, hệ thống đăng ký được quy định rõ ràng, không loại trừ các nhà cung cấp quốc tế; nếu không nộp đơn mà vẫn hoạt động kinh doanh với người dùng Đài Loan, sẽ phải đối mặt với việc bị gỡ bỏ và phạt.

80% khối lượng giao dịch tập trung vào các nền tảng nước ngoài, con số này tiết lộ thực trạng khó khăn của thị trường tài sản ảo tại Đài Loan. Nhiều sàn giao dịch quốc tế nhờ vào sự đa dạng về các loại coin, tính thanh khoản sâu và dòng sản phẩm trưởng thành đã thu hút phần lớn người dùng Đài Loan. Ngược lại, các sàn giao dịch địa phương ở Đài Loan bị hạn chế bởi quy mô thị trường và sự không chắc chắn trong quản lý, phát triển tương đối chậm.

Ông Bành Kim Long cho biết: “Tỷ lệ thâm nhập ở Đài Loan vẫn còn rất thấp, vì trong quá khứ không có luật pháp như vậy, nên những nhóm người này phải tham gia thông qua các phương thức ở nước ngoài, đó là lý do tại sao chúng ta cần một luật đặc biệt.” Một trong những mục tiêu của việc ban hành luật đặc biệt cho VASP là thu hút các nền tảng lớn từ nước ngoài đến Đài Loan để hoạt động hợp pháp, hoặc ít nhất là để họ chấp nhận sự quản lý của Đài Loan. Tuy nhiên, khả năng đạt được tầm nhìn này vẫn còn nghi vấn. Đối với các nền tảng CEX toàn cầu, hiệu quả chi phí của việc xin giấy phép đặc biệt cho một thị trường đơn lẻ có thể không cao.

Cục kiểm tra năm nay đã xử phạt hơn 13 triệu Đài tệ đối với 11 công ty vi phạm quy định phòng chống rửa tiền. Ủy ban quản lý tài chính nhấn mạnh, trong tương lai sẽ thiết lập cơ chế thông báo tức thì giữa ngân hàng và VASP, ngăn chặn dòng tiền chảy vào các nhóm lừa đảo. Đến cuối tháng 9, các công ty đã hỗ trợ chặn đứng 623 vụ lừa đảo, hoàn trả số tiền vượt quá 2.01 triệu Đài tệ. Những số liệu này cho thấy vấn đề lừa đảo trong lĩnh vực tài sản ảo của Đài Loan rất nghiêm trọng, việc nâng cấp quản lý là cần thiết.

Cục Cảnh sát nhắc nhở rằng, các nền tảng chưa được cấp phép thường thiếu nghĩa vụ lưu trữ dữ liệu, việc khai báo địa chỉ trên chuỗi không chính xác và khó khăn trong việc truy xuất giao dịch lớn vẫn là điểm đau đớn trong việc thực thi pháp luật. Đề nghị đưa trách nhiệm lưu trữ liên quan trực tiếp vào luật và sử dụng “Quy tắc du lịch” của FATF làm tiêu chuẩn đối chiếu. Quy tắc du lịch của FATF (Nhóm công tác hành động tài chính) yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo phải thu thập và truyền đạt thông tin của bên gửi và bên nhận khi chuyển tiền xuyên biên giới, tương tự như yêu cầu chuyển tiền điện tử của các ngân hàng truyền thống.

Core of the law enforcement dilemma lies in the cross-border nature and anonymity of blockchain. When users trade on overseas platforms, Taiwan's law enforcement agencies find it difficult to obtain transaction records and user information. Even if criminal activities are discovered, it is challenging to trace and punish. VASP chuyên pháp attempts to address this issue by requiring overseas platforms to apply for a permit in Taiwan or face penalties for delisting, but the actual implementation effect remains to be observed.

Đài Loan điều chỉnh theo tiêu chuẩn quốc tế

Ngân hàng trung ương cũng nhấn mạnh khi phản hồi ý kiến của các nghị sĩ rằng, quy định về Stablecoin của Đài Loan tương tự như quy định MiCA của Liên minh châu Âu, đồng thời cũng phản ánh yêu cầu gần đây của Singapore đối với Stablecoin. Chiến lược này, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, không chỉ bảo vệ sự ổn định tài chính của Đài Loan mà còn tránh việc quy định quá nghiêm ngặt sẽ đẩy thị trường ra nước ngoài. MiCA của Liên minh châu Âu (Quy định quản lý thị trường tài sản mã hóa) và khung Stablecoin của Singapore đều được coi là mô hình quản lý tương đối cân bằng.

VASP đã chính thức gửi lên Chính phủ để xem xét, đánh dấu sự nâng cấp chính thức trong việc quản lý tài sản ảo tại Đài Loan, cấu trúc thị trường sẽ được tái định hình. Đối với các doanh nghiệp, đây vừa là cơ hội vừa là thách thức. Những doanh nghiệp có sức mạnh và quyết tâm có thể đạt được sự tin tưởng từ thị trường và không gian phát triển lớn hơn thông qua việc kinh doanh tuân thủ quy định, trong khi những doanh nghiệp chỉ muốn kiếm lời ngắn hạn hoặc thiếu khả năng chuyên môn sẽ bị loại bỏ. Đối với các nhà đầu tư, việc nâng cấp quy định cung cấp sự bảo vệ tốt hơn, nhưng cũng có thể phải đối mặt với cái giá của việc giảm sự lựa chọn và tăng chi phí.

Trong dài hạn, con đường quản lý của Đài Loan có thể cung cấp tham khảo cho các quốc gia châu Á khác. Hồng Kông, Singapore, Nhật Bản và Hàn Quốc đang tích cực xây dựng khung quản lý tài sản ảo, Đài Loan với tư cách là một thành viên quan trọng của thị trường Hoa ngữ, kinh nghiệm và bài học của họ sẽ được theo dõi chặt chẽ.